GNU Emacs֊ի ևս մեկ ընդլայնում

GNU Emacs տեքստային խմբագրիչն իմ ամենօրյա աշխատանքային գործիքն է։ Դրանով եմ ես ծրագրեր գրում, նշումներ անում, OCR արված տեքստեր մաքրագրում և աշխատում իմ սեփական գրքերի ու գրառումների տեքստերի հետ։ Այս բոլոր գործերի մեծամասնությունը հայերեն տեքստերի հետ է կապված։ Եվ, բնականաբար, ինձ պետք է լինում ակտիվորեն օգտագործել Emacs-ի key-binding֊ները՝ ստեղնների համակցությունների հետ կապված գործողությունները։ Օրինակ, նոր ֆայլ ստեղծելու գործողությունը կապված է C-x C-f հաջորդականության հետ, որը նշանակում է․ «սեղմած պահել Control ստեղնը և հաջորդաբար սեղմել x և f ստեղնները»։ Սակայն անհարմարությունն այն է, որ Emacs֊ի բոլոր key-binding֊ները արված են լատինական (անգլերենի այբուբենի) տառերի համար, և հայերեն տեքստերի հետ աշխատելու ժամանակ, երբ մի որևէ գործ է պետք լինում անել, ես ստիպված եմ լինում փոխել ստեղնաշարը հայերենից անգլերենի, կատարել գործողութնունը (օրինակ, պահպանել ֆայլը, նշել տեքստի հատվածը և այլն), ապա վերադառնալ հայերեն դասավորությանն ու շարունակել իմ գործը տեքստի հետ։

Խմբագրման և գործողությունների հետ կապված անհարմարությունները լուծելու համար ես որոշեցի Emacs֊ի key-binding֊ները լրացնել նաև հայերեն տարբերակներով։ Այսինքն, ես ուզում եմ իմ .emacs ֆայլում ունենալ լատիներեն key-binding֊ներից հայերենի արտապատկերող մի այսպիսի արտահայտություն․

(armenian-keys 
 '(("C-x C-f" . "C-ղ C-ֆ")
   ("C-x C-s" . "C-ղ C-ս")
   ("M-w" . "M-ո")))

որում armenian-keys ֆունկցիան ստանում է կետով զույգերի (dotted pair) ցուցակ, որի տարրերից առաջինը արդեն գոյություն ունեցող համակցությունն է, իսկ երկրորդը դրա հայերեն համարժեքը, որը պետք է ստեղծել։

Արդեն գոյություն ունեցող key-binding֊ները պահվում են current-global-map ֆունկցիայի վերադարձրած օբյեկտում։ Ինձ հետաքրքրող key-binding֊ը վերցնում եմ lookup-key ֆունկցիայով, և global-set-key ֆունկցաիյով կապում եմ հայերեն համակցությանը։

armenian-keys ֆունկցիան սահմանել եմ հետևյալ կերպ․ այն անցնում է տրված ցուցակի տարրերով և ամեն մի զույգի համար կատարում է վերը թվարկված գործողությունները։

(defun armenian-keys (kml)
  (let ((cgm (current-global-map)))
    (dolist (e kml)
      (let ((en (kbd (car e)))
            (hy (kbd (cdr e))))
        (global-set-key hy (lookup-key cgm en))))))

Հիմա ես կարող եմ առանց ստեղնաշարը փոխելու օգտագործել ինձ հարկավոր գործողությունները։